سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

معجزه آبخیزداری ماجرای روستای متروکه ای که با آبخیزداری دوباره احیاء شد

رئیس سازمان جنگل ها گفت: آبخیزداری توانست یکی از روستاهای خراسان جنوبی که خالی از سکنه شده بود را دوباره احیاء کرده و روند مهاجرت از روستا را معکوس کند..

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم و به نقل از سایت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری؛ مسعود منصور رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور  در حضور اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس شورای اسلامی گفت: سازمان جنگل‌ها در طول شکل‌گیری یک صد ساله خود با فراز و نشیب‌های مختلفی به لحاظ ساختاری و تشکیلاتی مواجه بوده است بطوری که جایگاه تشکیلاتی آن در سال 1346 به وزارت منابع طبیعی ارتقاء می‌یابد.
مسعود منصور همچنین گفت: سال 1341 جنگل‌ها و مراتع کشور از سوی دولت ملی اعلام شده و کلیه جنگل‌ها و مراتع و بیشه‌های طبیعی و اراضی جنگلی کشور جزء اموال عمومی محسوب و متعلق به دولت شده است ولو اینکه قبل از این تاریخ افراد آن را متصرف شده و سند مالکیت گرفته باشند.
منصور در گزارش خود به نمایندگان اعضای کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی گفت: این سازمان در ستاد به عنوان سازمان جنگل‌ها و در استان‌ها به عنوان ادارات کل منابع‌طبیعی شناخته شده است و در حال حاضر 420 واحد شهرستانی و 680 واحد بخش منابع‌طبیعی در کشور وظیفه حفظ و احیای منابع طبیعی را بر عهده دارند.
وی گفت: در حال حاضر 14 میلیون و سیصد هزار هکتار جنگل در پنج ناحیه رویشی، 84 میلیون هکتار مرتع و 32.5 میلیون هکتار اراضی بیابانی در کشور وجود دارد که سازمان جنگل‌ها برای تمامی این عرصه‌ها برنامه‌های مدیریتی در دست اجرا دارد.
این مسئول منابع‌طبیعی کشور در ادامه به توقف بهره‌برداری چوب از جنگل‌های شمال اشاره کرد و گفت: خط قرمز سازمان بهره‌برداری چوبی از جنگل است که از سال 96 متوقف شده است .
منصور اضافه کرد: حفظ جنگل‌ها برای سازمان از اولویت‌های نخست است زیرا کارکردهای اقتصادی و زیست‌محیطی فراوانی دارد و تاکنون همه جوانب آن ارزش‌گذاری نشده است تا همگان متوجه اهمیت آن شوند.
وی گفت: یک هکتار جنگل 69 تن گرد و غبار و 2.5 تن کربن جذب می‌کند.
او همچنین درباره کارکردهای جنگل افزود: جنگل منبع عظیم تولید آب است و علاوه بر تلطیف هوا از نابودی خاک جلوگیری کرده و خسارت سیل را کاهش می دهد. 
این مسئول منابع‌طبیعی کشور در زمینه مرتع و ارزش‌های آن نیز گفت: سال گذشته 1820 تن محصولات گیاهان دارویی از مرتع برداشت و به خارج از کشور صادر شده است و ارزش اقتصادی علوفه نیز در یک سال 144 میلیارد تومان برآورد شده است ضمن اینکه مرتع نقش قابل توجهی در زمینه تولید گوشت کشور دارد.
مسعود منصور در ارائه گزارشات خود به اعضای کمسیون کشاورزی و منابع‌طبیعی مجلس به اراضی بیابانی کشور نیز اشاره داشت و گفت: بخش عمده‌ای از اراضی کشور تحت تأثیر فرسایش بادی است و بسیاری از سکونت‌گاه‌ها، اراضی کشاورزی و زیرساخت‌های کشور تحت تاثیر هجوم شن‌های روان قرار دارد که به معیشت و اقتصاد مردم لطمه وارد می‌کند.
وی اجرای فعالیت‌های آبخیزداری را برای جلوگیری از فرسایش خاک و تقویت سفره‌های زیرزمینی و احیای قنات‌ها اثربخش و کارساز دانست و یادآور شد: 125 میلیون هکتار از اراضی کشور تحت تاثیر فرسایش آبی است و 450 شهر و 8 هزار و اندی آبادی در معرض سیل قرار دارند. 
او افزود: طرح‌های آبخیزداری برای جلوگیری از خسارت سیل بسیار موثر هستند و تا الان سازمان جنگل‌ها 30 میلیون هکتار اجرای طرح‌های آبخیزداری داشته است که بخش عمده‌ای از این فعالیت‌ها در یکی دو سال اخیر به خاطر عنایات و صلاحدید مقام معظم رهبری از  محل صندوق توسعه ملی انجام شد.

**آبخیزداری امید به زندگی در روستاها را افزایش داده است

منصور در زمینه دیگر کارکردهای آبخیزداری تصریح کرد: هر هکتار اقدامات آبخیزداری در عرصه می‌تواند 530 مترمکعب آب را استحصال نماید و 1000 متر مکعب آب را به سفره‌های زیرزمینی هدایت کند.
وی در ادامه به پدیده فرسایش های خندقی (گرگروها) در شهرستان چابهار اشاره داشت و گفـت: این پدیده بر اثر فرسایش آبی ایجاد می‌شود و بسیار پدیده خطرناکی است و باعث هدر رفت حجم بسیار زیادی از خاک‌های حاصلخیز منطقه می‌شود.
وی افزود: در یک منطقه چابهار فرسایش خندقی بسیار پیشرفت کرده و تنها برای متصل شدن به یک رودخانه 150 متر فاصله داشته است و اگر با اجرای طرح‌های آبخیزداری جلوی پیشرفت آن گرفته نمی‌شد حدود 130 هزار هکتار از اراضی کشاورزی را تخریب و به نابودی می‌کشاند.
وی یادآور شد: آبخیزداری امید به زندگی در روستا را افزایش داده است و به عنوان مثال در یکی از روستاهای خراسان جنوبی که خالی از سکنه شده بود آبخیزداری توانست با تقویت و احیای قنات‌ها روند مهاجرت از روستا را معکوس نماید.
او همچنین از تشکیل 1366 تعاونی منابع‌طبیعی، 23 اتحادیه منابع‌طبیعی، تاسیس 11 صندوق حمایت از منابع طبیعی، عضویت 300 هزار همیار افتخاری طبیعت از سوی مردم و جوامع محلی سخن به میان آورد و گفت: بند ب ماده 29 قانون دایمی کشور ظرفیت خوبی را ایجاد کرده که این تعاونی‌ها و تشکل‌ها بتوانند بدون واسطه و بدون انجام تشریفات در اجرای طرح‌های منابع‌طبیعی مشارکت نمایند. 

** با تغییر الگوی سوخت از قطع چهار میلیون متر مکعب درختان جنگلی جلوگیری شده است
منصور گفت: بسیاری از مردمان حاشیه جنگل از سوخت برخوردار نیستند و برای تامین سوخت درخت قطع می‌کنند اگرچه وظیفه سازمان جنگل تأمین سوخت مردم نیست اما برای جلوگیری از قطع درختان توانست به 419 هزار خانوار آبگرمکن خورشیدی تحویل نماید و با این کار سالانه از قطع چهار میلیون متر مکعب چوب درختان جنگلی جلوگیری نموده است.
رییس سازمان جنگل‌ها، در ادامه به موضوع حریق به عنوان یکی از چالش‌های مهم این سازمان پرداخت و افزود: در سال جاری حریق‌های متعددی را در جنگل‌ها و مراتع کشور شاهد بوده‌ایم که برخی از این آتش سوزی‌ها عمدی بوده است.
وی یادآوری کرد: بالای 90 درصد این حریق‌ها در زمان کوتاه همان روز اطفا شده و تعدادی از حریق‌ها که در مناطق صعب العبور اتفاق افتاد بدلیل محدودیت‌هایی که به لحاظ اطفای هوایی وجود داشت مدتی به طول انجامید.
وی در ادامه وضعیت نیروی انسانی سازمان جنگل‌ها و منابع‌طبیعی کشور را ناکافی دانست و افزود: قرار بود برای سازمان حاکمیتی مثل سازمان جنگل‌ها به ازای خروج یک نیرو یک نفر جایگزین شود ولی اکنون به ازای هر پنج نفر که بازنشسته می‌شوند یک نفر وارد منابع‌طبیعی می‌شود و این کارهای منابع‌طبیعی را در انجام وظایف با مشکل مواجه کرده است.
به گفته منصور سازمان جنگل‌ها در زمینه اعتبارات و درآمدهای عمومی و همچنین در بخش اعتبارات صندوق توسعه با کاهش قابل توجه اعتبارات روبرو شده است.
بر اساس این گزارش، طرح محوری 9 در 99 در سال جهش تولید، اجرای 32 هزار هکتار قانون حدنگاری و کاداستر، تعیین مرزهای ذخیره‌گاه‌های جنگلی، ساماندهی نهالستان‌های منابع‌طبیعی، ایجاد 30 هزار هکتار جنگل‌کاری اقتصادی با کشت درختان مثمر، انجام 30 هزار هکتار زراعت چوب و انجام یک میلون و 200 هزار هکتار اجرای طرح‌های آبخیزداری و اعلام خبر تأسیس مرکز بین المللی مدیریت جامع آبخیز در ایران از دیگر نکات مهمی بود که دکتر مسعود منصور رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در نشست رییس و اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی مجلس ارائه کرد.