سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

این روزها جنگل‌های بلوط در جدالی نابرابر برای بقا در حال تلاش هستند؛ حریق، سوداگران چوب، بهره‌برداری بی‌رویه جنگل‌نشینان، خشکسالی، هجوم آفات و ... هر کدام زخمی بر پیکر جنگل‌های بلوط بر جای می‌گذارد و هیچ مرحمی برای التیام این زخم‌ها وجود ندارد.

تا زمانی که معیشت جنگل‌نشینان به مراتع و جنگل‌ها وابسته باشد، نمی‌توان برای حفاظت از جنگل و مرتع اقدام قابل توجهی صورت داد، خانوارهای عشایری و روستایی در چهارمحال و بختیاری به‌علت نبود امکانات اولیه برای زندگی از جمله برق و گاز برای پخت غذا، روشنایی، گرمایش و ... اقدام به قطع درختان می‌کنند و سالانه تعداد قابل توجهی از درختان جنگلی به این بهانه قطع می‌شود.

از آن طرف نیز سوداگران برای دستیابی به سود و برای تهیه ذغال اقدام به قطع درختان بلوط می‌کنند و این مسئله در طول سالیان گذشته خسارات فراوانی را به جنگل‌های بلوط استان باوجود اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از قطع وارد کرده است، زیرا نیروی حفاظتی کافی برای حفاظت تمام و کمال از این عرصه‌ها وجود ندارد.

خشکسالی نیز در سالیان اخیر موجب وارد آمدن خسارت به جنگل‌ها و مراتع چهارمحال و بختیاری شده است و این دست‌اندازی‌های بی‌رویه به عرصه‌های جنگلی و مرتعی شرایط را وخیم‌تر کرده است، برای به ثمر رسیدن یک درخت بلوط حداقل ۵۰ سال زمان مورد نیاز است، اما برای قطع کردن آن کمتر از چند ساعت.

جنگل‌های چهارمحال و بختیاری که رویشگاه درخت بلوط در قلب زاگرس نیز محسوب می‌شوند، این روزها نیازمند دستانی برای نجات هستند، درختان بلوط یکی از باارزش‌ترین سرمایه‌های طبیعی ایران هستند و اگر برای حفاظت از این جنگل‌ها چاره‌اندیشی نشود از این سرمایه ملی در سال‌های آینده چیزی باقی نخواهد ماند.

قطعا بحث حفاظت از جنگل و مرتع با شعار و وعده امکانپذیر نیست و قطعا اعتبارات قطره‌چکانی نمی‌تواند برای حفاظت از جنگل‌ها و مراتع موثر باشد، حفاظت از جنگل‌های بلوط نیازمند یک عزم ملی است و نمی‌توان بیش از این زمان را از دست داد.

آمار قابل توجه از قطع درختان در چهارمحال و بختیاری/ هر خانوار جنگل‌نشین در هفته یک درخت نیاز دارد

محسن امانی سرپرست اداره حفاظت و حمایت از منابع‌طبیعی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به مزایای توزیع آبگرمکن‌ و پکیج‌های خورشیدی در بین جنگل‌نشینان در استان، اظهار کرد: حدود ۳۷۰۰ خانوار جنگل‌نشین در استان برای بحث گرمایش، پخت غذا و ... نیاز به قطع درخت دارند، تاکنون ۹۹۱ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در بین جنگل‌نشینان استان توزیع شده است که این موضوع کمک بزرگی به کاهش قطع درختان و حفاظت از جنگل خواهد کرد.

وی افزود: هر خانوار روزانه به‌طور متوسط نیازمند هفت کیلوگرم چوب برای رفع احتیاجات گرمایشی و .. است، این عدد در هفته به ۴۹ کیلوگرم می‌رسد، بنابراین برای رفع احتیاج خانواده به چوب باید یک درخت در هفته قطع شود که این مسئله بسیار آسیب‌زننده است.

امانی با اشاره به اینکه آبگرمکن‌های خورشیدی به‌صورت رایگان در بین خانوارهای جنگل‌نشین توزیع می‌شود، گفت: این آبگرمکن‌ها با اعتبارات دولتی خریداری می‌شود و اولویت توزیع آن‌ها در مناطق بحرانی و نیمه بحرانی است.

سرپرست اداره حفاظت و حمایت از منابع‌طبیعی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در ادامه با بیان اینکه سوداگران چوب نیز برای سودآوری اقدام به قطع درختان می‌کنند، عنوان کرد: این افراد چوب درختان را برای تهیه ذغال به استان مجاور می‌برند تا در کوره‌های اصفهان چوب خام به ذغال تبدیل شود.

وی با اشاره به خشکسالی‌ و کاهش نزولات آسمانی در چهارمحال و بختیاری، یادآور شد: مراتع استان به‌دلیل کاهش بارش‌ها بسیار ضعیف شده‌اند، بسیاری از مراتع عاری از پوشش هستند و طبق آمار ارائه شده از سوی اداره‌کل دامپزشکی استان میزان دام‌های دامداران استان حدود سه برابر بیش‌تر از ظرفیت مراتع است و در برخی نقاط این عدد به پنج برابر می‌رسد.

امانی افزود: آمار دقیقی از میزان تاثیر خشکسالی بر جنگل‌های بلوط چهارمحال و بختیاری وجود ندارد، اما خشکسالی زوال درختان بلوط در استان را به‌علت کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی تسریع کرده است.

سرپرست اداره حفاظت و حمایت از منابع‌طبیعی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در خصوص تبعات حریق در جنگل‌ها به‌علت خشکسالی، توضیح داد: در سال‌جاری تعداد حریق‌ها نسبت به سال گذشته افزایش داشت، اما مساحت حریق‌ها باتوجه به اقدامات صورت گرفته و اطفای حریق سریع کمتر از سال‌های گذشته بوده است، با همکاری سازمان محیط‌زیست در سال‌جاری سرعت اطفای حریق بسیار بالاتر رفته و این مسئله باعث کاهش خسارت به جنگل‌ها و مراتع در استان شد.