سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مسوول دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه آبخیزداری، علم و هنر مدیریت آب و خاک در شرایط کم‌آبی و پرآبی است، اظهار داشت: آبخیزداری، کنترل روان‌آب‌ها و نفوذ آب به سفره‌های زیرزمینی است و در زمینه خاک نیز کنترل فرسایش و رسوب را بر عهده دارد.

مصطفی مرادی با بیان اینکه انواع عملیات آبخیزداری شامل بیولوژیک و بیومکانیک به‌صورت مستقیم با تقویت پوشش گیاهی در ارتباط هستند، یادآور شد: دیگر عملیات آبخیزداری، عملیات سازه‌ای بوده و شامل بندهای خاکی، تورکینست، سنگی-ملاتی خشکه چین و توری- سنگی که نقش ذخیره آب، کنترل رسوب و فرسایش را انجام می‌دهد.

وی افزود: در سال‌هایی که کم‌آبی حاکم است، اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری می‌تواند آب را به سمت سفره‌های زیرزمینی هدایت کند و این عملیات در شرایط پرآبی نیز، کنترل روان‌آب‌ و کنترل فرسایش و رسوب خاک را بر عهده دارد.

مرادی در خصوص تاثیر انواع عملیات آبخیزداری در کنترل سیلاب، تصریح کرد: از آن‌جایی که چهارمحال و بختیاری استانی کوهستانی بوده و شیب بالایی دارد، سیلاب‌های شدیدی رخ می‌دهد، بنابراین اجرای عملیات آبخیزداری به‌نحوی در استان کمک‌کننده است، این عملیات‌ها می‌تواند از وقوع سیلاب‌های مخرب پیشگیری کرده و تخریب ناشی از سیل را به حداقل ممکن برساند، آمارها نشان می‌دهد که خسارات سیل به کمک عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری تا ۷۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه عملیات آبخیزداری، روان‌آب را کنترل می‌کند، خاطرنشان کرد: مکان‌هایی که عملیات آبخیزداری انجام می‌شود، سفره‌های آب زیرزمینی تغذیه می‌شود و به‌همین دلیل در پایین‌دست عملیات، دبی قنات‌ها و چشمه‌ها به‌طور متوسط بین یک و نیم تا سه برابر افزایش پیدا کرده و حجم سیلاب‌ها نیز تا ۷۰ درصد به‌واسطه نگهداشت بندهای آبخیزداری کاهش پیدا می‌کند.

مرادی بیان کرد: اثرات اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در ارتباط با حجم آب ذخیره سالیانه، ۵۳۰ متر مکعب در هر هکتار و نفوذ سالیانه آب ۱۰۰۰ متر مکعب در هر هکتار  است، به‌علاوه کنترل رسوب به میزان سه تا ۹ تن در هکتار از دیگر مزایای این اقدام است، همچنین کنترل فرسایش خاک در چهار متر مکعب در هکتار در سال، توسط اجرای عملیات آبخیزداری صورت می‌گیرد.

مسوول دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به اینکه نسبت سود به هزینه عملیات آبخیزداری، به‌طور متوسط پنج است، تصریح کرد: یعنی به ازای هر ریال هزینه برای اجرای عملیات آبخوان‌داری، پنج برابر سوددهی در پی خواهد داشت.

مرادی در پایان با بیان اینکه ارزیابی اثربخشی عملیات آبخیزداری، در سطح ۲۲ هزار هکتار از حوضه های آبخیز استان انجام شده است، یادآور شد: مطالعات ارزیابی در سه شهرستان کوهرنگ (دیمه)، بروجن (دوراهان) و شهرکرد ( قلنگان) صورت گرفته و نتایج ارزیابی این سه حوزه نشان داده که عملیات آبخیزداری، اثر مثبتی در کنترل روان‌آب، کاهش قدرت تخریب سیلاب، افزایش فرصت نفوذ روان‌آب به سفره‌های آب زیزمینی و کنترل فرسایش و رسوب داشته است.