سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه یک میلیون و ۹۳ هزار هکتار مرتع در استان وجود دارد، گفت: بیش از ۶۰ درصد مراتع استان از لحاظ پوشش گیاهی دارای گرایش منفی و روبه فقیر شدن هستند.

سید اسماعیل صالحی روز چهارشنبه در نشست چگونگی بهره‌برداری از مراتع و گیاهان دارویی استان افزود: چهارمحال و بختیاری دارای مساحتی به وسعت یک میلیون و ۶۴۱ هزار هکتار است که یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از این میزان، عرصه ملی است و ۶۶ درصد مساحت استان را عرصه مرتعی تشکیل می‌دهد.

به گفته وی، بر اساس سند توسعه منابع طبیعی در افق ۱۴۰۰ مراتع استان از لحاظ پوشش گیاهی در چهار وضعیت خوب، متوسط، فقیر و خیلی فقیر قرار دارند که سه درصد این مراتع در وضعیت خوب، ۳۷ درصد در وضعیت متوسط ، ۴۸ درصد در وضعیت فقیر و ۱۲ درصد خیلی فقیر قرار دارند.

وی اظهار داشت: براساس این تقسیم‌بندی مراتع استان گرایش منفی و پس‌رونده دارند و احیاء و توسعه این عرصه‌ها نیاز به توجه بیشتر از لحاظ تامین و تخصیص اعتبار ملی و استانی و تسهیلات بانکی و اقدامات مدیریتی با تاکید بر سه اصل اساسی مدیریت مراتع شامل زمان مناسب استفاده از مراتع، بهره‌برداری مناسب از مراتع و رعایت ظرفیت مجاز دام در بهره‌برداری از مراتع است.

صالحی افزود: مراتع به عنوان بزرگترین واحد کاربری اراضی در سطح استان و کشور است و به خاطر اهمیت آن در شکوفایی اقتصادی جوامع روستایی و عشایری و اثرات زیست‌محیطی، باید بیشتر مورد توجه برنامه‌ریزان و سیاستگذاران و تامین‌کنندگان اعتبار قرار گیرد در غیر این صورت، سرعت تخریب بر احیا و توسعه غلبه خواهد کرد.

وی با اشاره بر اینکه مراتع استان در منطقه رویشی زاگرس قرار دارد و گونه‌های غالب این مراتع از نوع گون، دافنه، خانواده گندمیان و بقولات، چتریان و پیازداران است، گفت: از ۶۰۰ هزار وسعت گونزارهای استان حدود ۳۰۰ هزار هکتار با بیماری خشکیدگی گونه مواجه است و باید در سریعترین زمان کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی در این خصوص با همکاری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری آغاز شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری به گونه گیاهی کلوس و سایر گیاهان دارویی در سطح مراتع استان اشاره کرد و افزود: گونه‌های دارویی بومی استان در حوزه اقتصادی، بهبود معیشت جوامع محلی اثرگذار هستند که باید این مراتع و سامانه‌های عرفی برای مدیریت بهتر و جلوگیری از تخریب بیشتر با برنامه‌های مشارکتی در قالب طرح‌های مرتعداری و یا مدیریت منابع طبیعی در راستای ماده۳ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگلها و مراتع، به بهترین شکل مدیریت شود و مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

صالحی گفت: هم‌اکنون ۴۰ هزار خانوار بهره‌بردار در استان به عرصه‌های منابع طبیعی وابسته هستند که از این تعداد ۲۱هزار خانوار روستایی و عشایری است که وابستگی مستقیم به این عرصه‌ها دارند.

صالحی افزود: براساس آمار معاونت دام جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری  ۲میلیون و ۸۰۰ هزار واحد دامی در مراتع استان موجود است که ظرفیت این مراتع ۷۵۰ هزار راس واحد دامی است و دام مازاد در مراتع استان ۳.۷ برابر ظرفیت مرتع است.

وی اظهار داشت: بهره‌برداری بی‌رویه، چرای مفرط، دام مازاد بر ظرفیت، چرای زودرس و خارج موعد، توسعه دیمزارها و تغییر کاربری مراتع، نظام بهره برداری، خشکسالی، گسترش آفات و بیماری در مراتع از مهمترین عوامل تخریب مراتع استان است.

مدیرکل منابع طبیی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: در سال‌های گذشته ۶۵۰ هزار هکتار از عرصه‌های مرتعی استان طرح‌های مرتعداری تهیه شد و ۲۵۰ هزار هکتار نیز احاله مدیریت شده است و در سالجاری نیز تهیه طرح و احاله مدیریت در دستور کار قرار دارد و تمام بهره‌برداران عرصه‌های مرتعی باید با پیگیری و تهیه طرح مرتعداری نسبت به حفظ و احیاء و توسعه بهره‌برداری اصولی و پایدار از مراتع خود اقدام کنند.

وی با تاکید بر اینکه از ممیزی یک میلیون و ۹۳هزار همتار عرصه مرتعی استان ۲۹ هزار هکتار باقیمانده است، گفت: تا پایان سال اجرا ممیزی این میزان انجام خواهد شد.

به گفته وی، پلاک‌های باقیمانده به دلیل مشکلات اجتماعی، بالا بودن تعداد بهره‌برداران انجام نشده و رفع این مشکلات به همکاری فرمانداری‌ها و  بخشداران نیاز است.

صالحی اظهار داشت: در اجرای طرح‌های مرتعداری با رویکرد استفاده از ظرفیت‌های مغفول مانده در عرصه‌های مرتعی مانند چرای دام، توسعه طرح‌های گیاهان دارویی، صنعتی، زنبورداری و طرحهای بوم گردی با مشارکت بهره‌برداران طرح تهیه و اجرایی می‌شود.

وی با انتقاد از اینکه در حوزه مراتع اعتبارات دولتی کمرنگ است، گفت: اختصاص تسهیلات بانکی به طرحهای منابع طبیعی دلیل دیربازده بودن مورد استقبال بانکها قرار نمی‌گیرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری به همکاری بنیاد برکت برای توسعه این طرح‌ها به خصوص طرح‌های کشت گیاهان دارویی در استان اشاره کرد و گفت: از سوی بنیاد برکت برای توسعه این طرح‌ها ۵۰۰ میلیون ریال به هر بهره‌بردار تسهیلات اعطا خواهد شد.    

در این نشست اسناد احاله مدیریت مرتع و اجرای طرح مرتعداری و بوم‌گردی مرتع با مدیرکل دفتر مراتع سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و کارشناسان این دفتر و مدیران استانی و شهرستانی در چهارمحال و بختیاری به مرتعداران اهدا شد.