سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

روح‌الله کریمیان افزود: در این شرایط آبخیزداری و آبخوانداری به عنوان راهکار برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و اجرای انواع اقدامات مدیریتی و سازه‌ای می‌تواند منجر به کاهش فرونشست دشت‌ها، تقویت آبخوان، افزایش پوشش گیاهی، رطوبت و جلوگیری از تشکیل کانون ریزگردها و پدیده خودسوزی دشت‌ها شود.

به گفته وی، عوامل مختلف طبیعی نظیر شیب زیاد، ذوب سریع برف‌ها، تراکم دام‌های عشایری و روستایی، نبود تعادل با ظرفیت مراتع، تبدیل جنگل‌ها و مراتع به اراضی دیم کم بازده و رعایت نکردن اصول صحیح آب و خاک در اجرای طرح‌های عمرانی و کشاورزی موجب تخریب حوضه‌های آبخیز و ایجاد فرسایش در چهارمحال و بختیاری شده است.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد میانگین فرسایش سالانه خاک در استان ۱۷.۶ و رسوب سالانه ۷.۷ تن در هکتار است که این میزان از میانگین ۱۵ تن در هکتار کشور و نسبت به میانگین جهانی پنج تن در هکتار بیشتر گزارش شده است.

وی با بیان اینکه با اجرای اقدامات بیولوژیک، بیومکانیک و مکانیکی به طور میانگین در هر هکتار هزار مترمکعب در سال تغذیه آبخوان انجام می‌شود، گفت: با اجرای اقدمات آبخیزداری سالانه سه تا ۱۰ تن در هکتار کنترل فرسایش و سه تا پنج تن در هکتار کنترل رسوب انجام می‌شود.

کریمیان ادامه داد: تاکنون مطالعه ۵۱ درصد از سطح چهارمحال و بختیاری معادل ۸۳۵ هزار هکتار در فازهای شناسایی توجیهی، تفصیلی، اجرایی، بازنگری، گالی و زمین لغزش انجام شده و ۴۹ درصد از سطح استان معادل ۸۶۵ هزار هکتار فاقد مطالعات تفصیلی اجرایی است.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: در اذهان عمومی آبخیزداری به کارهای سازه‌ای از جمله سدها و بندهای خاکی مشهور است در حالی که این اقدامات کارهای اورژانسی به شمار می‌رود که وقتی حوضه در برخی شاخص‌ها به حد بحرانی می‌رسد باید انجام شود.

وی معتقد است؛ انجام عملیات بیومکانیک و بیولوژیک که منجر به تقویت پوشش گیاهی منطقه و حوضه آبخیز می‌شود از مهمترین کارهای آبخیزداری به شمار می‌رود در این شرایط با تقویت پوشش گیاهی بر روی دامنه‌های حوضه آبخیز رواناب و سیلاب تولید نمی‌شود.

به گفته کریمیان، هدف اصلی از اجرای طرح‌های آبخیزداری کنترل روان‌آب و تقویت منابع آب‌های زیرزمینی است و کارکرد آن بیشتر در زمان کاهش بارش و خشکسالی نمایان می‌شود.

رییس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری در خصوص اهمیت سازه‌های آبخیزداری گفت: رویکرد مسوولان طی سه دهه اول انقلاب بیشتر انجام کارهای عمرانی جهادی و احداث سازه بود اما امروز با تغییر نگاه‌ها در کنار کارهای بیومکانیک انجام عملیات بیولوژیک و تقویت پوشش گیاهی به خصوص در بالادست برای جلوگیری از به راه افتادن آب و رسوب مطرح است.

امامی در خصوص مشارکت و استقبال کم جوامع محلی از احداث سازه‌های آبخیزداری گفت: در گذشته آبخیزداری به عنوان یک کار اقتصادی به شمار نمی‌رفت تلاشی نیز برای اینکه مردم بتوانند از این بخش درآمدی داشته باشند انجام نشد درحالی که باید این مساله به مردم القا می‌شد که کارهای آبخیزداری ضمن اینکه موجب حفظ آب و خاک می‌شود می‌تواند درآمد زا نیز باشد.