سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

 دست اندرکاران و دلسوزان منابع طبیعی و محیط زیست کشور با همراهی تشکل های مردم نهاد، دانشگاهیان و مراجع علمی و تحقیقاتی امروز برای توجه به ارزش‌های اکولوژیک و زیستی منطقه زاگرس و برای بهبود وضعیت معیشتی مردم و همچنین برای جبران خسارت بیشتر به این پهنه اکوسیستمی در تلاش هستند تا با رویکردی جدید نگاه نظام حکمروایی محیط ‌زیستی را نسبت به بوم سازگان  زاگرس جلب کنند؛ نگاهی که به نظر می‌رسد در حدود یک قرن گذشته به دلیل نگرش‌های غلط نسبت به ارزش‌های اقتصادی و اکولوژیک زاگرس این منطقه را به سمت قهقرا پیش برده است. روندی که اگر متوقف یا مدیریت نشود، تمام پهنه سرزمینی فلات ایران را قطعاً غیرقابل زیست خواهد کرد.

**آمایش سرزمین؛ چارچوبی مناسب برای برنامه‌ریزی پایدار در زاگرس
نماینده ویژه سازمان برنامه و بودجه کشور در امور زاگرس پیش از ظهر امروز – یکشنبه- در هفتمین پنل تخصصی آمایش سرزمین و ظرفیت های توسعه زاگرس که به مدت یک روز در شهرستان اهواز، مرکز استان خوزستان در حال برگزاری است در سخنانی با اشاره به ضرورت رویکرد آمایشی در توسعه منطقه‌ای تصریح کرد: آمایش سرزمین که بر پیوند مردم و سرزمین استوار است، می‌تواند چارچوب مناسبی برای برنامه‌ریزی پایدار در زاگرس باشد.

 فرخ مسجدی در بخشی از سخنان خود ، نسبت به پیامدهای نبود برنامه‌ریزی منسجم و مشارکتی در این منطقه  گله و هشدار داد: با وجود اقدامات متعدد اما به دلیل نادیده گرفتن ابعاد اقتصادی و اجتماعی و نبود مدیریت حوضه‌ای، این اقدامات تأثیرگذاری لازم را نداشته‌است.
وی افزود: فقدان برنامه‌ریزی برای مشارکت مردم و دستگاه‌ها، بخشی‌نگری و نبود هماهنگی میان نهادها، از جمله عوامل اصلی ناکارآمدی طرح‌های اجرا شده در زاگرس بوده است.
نماینده ویژه سازمان برنامه و بودجه کشور در امور زاگرس در ادامه سخنان خود مشارکت عمومی، آموزش محیط زیستی، سیاست‌گذاری یکپارچه و هماهنگی بین بخشی را پایه‌های اصلی تحقق این رویکرد دانست و در پایان هشدار داد اگر به پایداری محیط توجه نکنیم، به‌تدریج با بحران‌های لایه‌ای و پیچیده در منطقه روبه‌رو خواهیم شد.

**تحول در رویکردهای آمایش سرزمین با توجه به تغییرات اکولوژیکی
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز در هفتمین پنل تخصصی آمایش سرزمین و ظرفیت های توسعه زاگرس در اهواز از تحول در رویکردهای آمایش سرزمین با توجه به تغییرات اکولوژیکی و گسست زیستگاه‌ها خبر داد.
اشرفی‌پور در خصوص تغییرات عمده در رویکردهای آمایش سرزمین گفت: در گذشته به‌دلیل یکپارچگی رویشگاه‌ها، برنامه‌ریزی آمایشی از کل به جزء انجام می‌شد؛ اما امروزه به‌دلیل گسستگی زیستگاه‌ها، نیاز به رویکردهای جدید احساس می‌شود و در کنار سه سطح سنتی آمایش، سطح چهارمی تحت عنوان «برنامه‌ریزی در سطح حفاظت از سیمای سرزمین» تعریف شده است.
وی در ادامه افزایش تاب‌آوری سرزمین و تقویت توان برگشت‌پذیری آن را از پیش‌شرط  های مقابله با تخریب و پیامدهای آن برشمرد.
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تاکید بر اینکه، سندهای آمایش سرزمینی اکنون باید در مقیاسی بزرگ اما برای واحدهای سرزمینی کوچکتر و منسجم‌تر تدوین شود، یکی از الزامات این رویکرد جدید را احترام به نظام عرفی جوامع محلی، رعایت اصول بوم‌شناختی سیمای سرزمین و ایجاد صندوق‌های حمایتی برای مردم محلی از برشمرد.

**شناسایی ۶ میلیون هکتار عرصه مستعد توسعه جنگل در زاگرس
مجری طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت پیش از ظهر امروز در نشست تخصصی آمایش سرزمین و ظرفیت های توسعه زاگرس مساحت جنگل های ناحیه رویشی زاگرس را 6 میلیون هکتار نامبرد و افزود: این جنگل های ارزشمند حیاتی در پهنه ای به وسعت 30 میلیون هکتار و در 11 استان زاگرسی پراکنده است. 
رضا احمدی تصریح کرد: طی دو دهه گذشته، پوشش گیاهی و جنگل‌های کشور به ویژه در حوزه زاگرس، براساس عوامل بیولوژیکی و اقتصادی-اجتماعی بررسی و مدیریت شده است.
وی گفت: این روند که ماهیتی آمایشی دارد، بر اساس نیازهای ساکنان محلی صورت گرفته و منجر به شناسایی بیش از شش میلیون هکتار عرصه مستعد توسعه جنگل در نواحی رویشی ایران، به ویژه زاگرس شده است.

**بیشترین مناطق بحرانی و چالشی در منابع طبیعی مربوط به حوزه  زاگرس است

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس که جزو مدیران منابع طبیعی حوزه زاگرس است در پنل تخصصی آمایش سرزمین در اهواز اعلام کرد: بیشترین مناطق بحرانی و چالش زا در منابع طبیعی متعلق به منطقه زاگرسی است.
حجت اله مرادی گفت: زاگرس امروز با مشکلاتی همچون آفات و بیماری ها، دست اندازی به منابع طبیعی و حریق روبروست و حال مساعدی ندارد.
او گفت: مناطقی که با مشکلات طبیعی و انسانی مواجه است را شناسایی و پهنه بندی کرده ایم و مقابله با آفات و بیماری های گیاهی و جنگلی در دستور کار منابع طبیعی استان است.
مرادی همچنین خاطر نشان کرد: با وجود اجرای طرح‌های جامع شهری و فعالیت کارگروه‌های متعدد در حوزه زمین، آمایش سرزمین در پهنه زاگرس به‌طور کامل عملیاتی نشده است.
وی یاداورری کرد که نبود هماهنگی و عملکرد جزیره‌ای دستگاه‌های متولی زمین، از اصلی‌ترین موانع است و طرح آمایش سرزمین تاکنون تنها در سطح سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها مورد توجه بوده و نتوانسته جایگاه واقعی خود را پیدا کند.

**مدیریت مبتنی بر انگیزه‌ها؛ راهکاری برای حفظ جنگل‌های زاگرس
سرپرست امور برنامه و بودجه استان‌های سازمان برنامه و بودجه به عنوان یکی از سخنرانان این پنل تخصصی،  مدیریت مبتنی بر انگیزه‌ها را برای حفظ جنگل‌های زاگرس پیشنهاد داد و اتخاذ این رویکرد را در مدیریت و برنامه ریزی برای حفظ و احیای اکوسیستم زاگرس ضروری دانست.
امیدعلی پارسا  در خصوص مدیریت رفتار و افزایش مشارکت مردم برای حفاظت و توسعه جنگل‌های زاگرس افزود: ما برای نجات جنگل‌های زاگرس باید برنامه‌های مردم محور را مَد نظر قرار داده و کمک مردم و الزامات مشارکت آن‌ها را رعایت کنیم.
سرپرست امور برنامه و بودجه استان‌های سازمان برنامه و بودجه کشور گفت: ما باید توانایی سازمان‌دهی مردم و تاثیر بر رفتار مردم برای تغییر در شرایط زندگی مردم را ایجاد و تقویت کنیم تا نهایتا عملکرد و نتیجه‌گیری‌ها ‌به حفظ و احیای جنگل‌های زاگرس ختم شود.

**آمایش سرزمین در منطقه زاگرس به‌طور کامل اجرا نشده است
مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان در نشست تخصصی آمایش سرزمین و ظرفیت های توسعه زاگرس در اهواز اعلام کرد: آمایش سرزمین در منطقه زاگرس به‌طور کامل اجرا نشده است.
بهزاد شریفی پور عدم  هماهنگی میان دستگاه‌های متولی زمین و پراکندگی در استعلامات را از مهم‌ترین موانع دانست و خواستار همکاری جدی و منسجم همه دستگاه‌ها برای تحقق توسعه پایدار شد.

**اصفهان در امتداد جنگل های زاگرسی
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان به عنوان دیگر سخنران پنل تخصصی آمایش سرزمین زاگرس  در اهواز گفت: دو شهرستان استان اصفهان با دارا بودن جنگل های زاگرس، این استان را در امتداد جنگل زاگرسی قرار داده است.
محمد علی کاظمی افزود: آمایش سرزمین در اصفهان توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی تبیین شده است و یکی از دستگاههایی که در تدوین و تنظیم برنامه آمایش سرزمین نقش اساسی داشته اداره کل منابع طبیعی استان بوده است.
وی در ادامه از وجود فرصت ها وظرفیت های بالقوه در منابع طبیعی استان بویژه درمراتع ییلاقی سخن به میان آورده است.

**حضور بانوان در طبیعت، تضمین موفقیت در آموزش و حفظ منابع طبیعی است
کنشگر حوزه منابع طبیعی دالاهو در استان کرمانشاه به عنوان یکی از مدعوین نشست تخصصی آمایش سرزمین و ظرفیت های توسعه زاگرس در اهواز از علاقه مندی زنان و مردمان جوامع محلی دالاهو به طبیعت حرف زد و افزود: مردمان دالاهو برای احیای زاگرس در خانه های خود نهالستان خانگی راه اندازی کرده اند.
خانم حسینی افزود: مردم محلی زاگرس برای طبیعت و برای درخت احترام ویژه ای قایل هستند و در کشت و نگهداری نهال‌ها، به‌ویژه بلوط‌ها، فعالانه مشارکت می‌کنند.
این بانوی دوستدار طبیعت اعلام کرد: در سه سال اخیر، منطقه دالاهو هیچ مورد آتش‌سوزی نداشته و این موفقیت مرهون تلاش و مراقبت مستقیم مردم  منطقه است.
خانم حسینی سر انجام حضور بانوان در کنار طبیعت را بسیار اثربخش و موثر دانست و این حضور و مشارکت را تضمین دهنده موفقیت در آموزش و حفظ منابع طبیعی برشمرد.