سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، گفت: به دلیل شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی در تمامی دنیا مناطق بیابانی وجود دارند و بیابان‌ها یک اکوسیستم قوی محسوب می‌شوند اما در برخی مواقع به دنبال اقدامات مخربانه بشر بیابان ایجاد می‌شود، یعنی به دلیل دخالت‌های بی‌رویه انسان‌ها پوشش سطحی عرصه دچار آسیب شده و درنتیجه تبدیل به محیط بیابانی می‌شود که با کم‌ترین وزش باد تولید ریزگرد را در پی دارد.

اصغر احمدی افزود: در این استان عوامل طبیعی و انسانی موجب شده پوشش طبیعی مراتع به سمت ضعیف شدن حرکت کنند که همین موضوع موجب بیابان‌زایی خواهد شد، یکی از عوامل طبیعی که در این امر دخیل هستند آفاتی هستند که امروزه جنگل‌ها و برخی مراتع را گرفتار کرده و مبارزه با آن‌ها نیازمند تخصیص اعتبار است، البته برای مبارزه با این آفات نشست‌هایی با مرکز تحقیقات برگزار شده و برخی افراد معتقد هستند به دلیل افزایش عمر جنگل‌ها توان آن‌ها در مبارزه با آفات کاهش پیدا کرده است برخی نیز اعتقاد دارند تغییر شرایط اقلیمی و به واسطه دخالت‌های انسان‌ها موجب حمله آفات به جنگل‌ها شده اما درمجموع زمانی که در حفظ آب کشور و استان دقت‌های کارشناسی و اقدامات علمی وجود نداشته باشد به محیط زیست آسیب وارد می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت آب و خاک ادامه داد: در قانون اساسی از این موارد با عنوان تمامیت ارضی یاد شده است و اگر قصد داریم آب و خاک را حفظ کنیم باید دلسوز واقعی طبیعت باشیم و تمامی مراکز اعم از مرکز تحقیقات، اداره کل محیط زیست، پارک علم و فناوری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و... با یک خرد جمعی به آسیب‌شناسی در حوزه طبیعت و مبارزه با آفات بپردازند و حفظ جنگل‌ها و مراتع را در دستور کار خود قرار دهند، البته تامین منابع مالی نیز در این حوزه نقش تعیین‌کننده دارد.

احمدی عنوان کرد: مشارکت مردم و شهروندان در حفظ جنگل‌ها و مراتع از اهمیت بالایی برخوردار است و افراد علاقه‌مند می‌توانند با عنوان "همیاران طبیعت" کمک شایانی داشته باشند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری از چند جهت برای مقابله با بیابان‌زایی اقداماتی انجام داده است برای مثال عملیات‌های آبخیزداری، اقدامات اصلاحی مراتع، جنگل‌کاری اقتصادی برای کاهش فرسایش خاک، تقویت پوشش گیاهی و... از جمله این اقدامات است؛ همچنین هدف از انجام اقدامات آبخیزداری حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش خاک، تزریق رواناب‌ها به سفره‌های زیرزمینی و تغذیه چاه‌ها است.

وی تصریح کرد: مرغزار شهرکرد در گذشته پوشیده از گیاهان مرتعی بود اما امروز به کانون تولید ریزگرد در شهرکرد تبدیل شده است و علت عمده آن نیز کاهش آب‌های سطحی و عمقی است البته شاید با اقدامات مقطعی مشکل قابل حل باشد اما به صورت موقت خواهد بود بنابراین باید مشکلات اساسی و زیربنایی رفع شوند و حفظ منابع آبی استان در دستور کار باشد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری بیان کرد: عواملی مانند چرای بی‌رویه دام‌ها، شخم در جهت شیب زمین، برداشت محصولات به صورت غیرعلمی و بوته‌چینی و... در بیابان‌زایی تاثیرات بالایی دارند، برای مثال با بررسی مسیر ایل‌راه‌ها می‌توان مشاهده کرد در این مسیر پوشش گیاهی از بین رفته است و این یعنی دامداران نیز حافظ منافع خود نیستند زمانی که گفته می‌شود تعداد دام با ظرفیت مرتع متناسب باشد و یا فصل چرا تعیین می‌شود در جهت تامین منافع دامداران است، چراکه با از بین رفتن پوشش گیاهی این افراد برای چرای دام‌های خود با مشکل مواجه خواهند شد.

وی افزود: برای حفظ منابع طبیعی پایدار و همچنین ایجاد اقتصاد پایدار در کشور سازوکارهای قانونی مانند کشت گیاهان دارویی وجود دارد و درحال حاضر تلاش می‌شود با کشت گیاهان دارویی پوشش مراتع قوی‌سازی شوند و این قوی‌سازی پوشش عرصه یکی از اولویت‌های منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری است، چراکه با این اقدام منافع و منابع عمومی مانند آب و خاک حفاظت خواهند شد و درنتیجه کشور درگیر بحران آبی و خاکی نمی‌شود.

احمدی با اشاره به اینکه سالانه میلیون‌ها تن فرسایش پشت سدهای بزرگ ایران مانند سد دز و کارون رخ می‌دهد، ادامه داد: حفاظت حوزه‌های بالا دست به وسیله  اقدامات بیولوژیک، بیومکانیک و یا اقدامات آبخیزداری یکی از بهترین راهکارهای جلوگیری از فرسایش خاک و رسوب پشت سدها است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری عنوان کرد: در استان اقدامات آبخیزداری مختلفی انجام شده و مطالعات تفصیلی حدود نیمی از استان انجام شده است و برای کامل کردن آن نیازمند منابع اعتباری لازم هستیم همچنین برخی اقدامات بیولوژیک طی سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ صورت گرفته برای مثال در سال ۹۷ عملیات کپه‌کاری و بذرپاشی و افزایش پوشش گیاهی در ۴۵۰۰ هکتار، عملیات قرق مرغزار شهرکرد در سطح ۶۰۰هکتار، کودپاشی مرغزار شهرکرد در سطح ۲۰۰ هکتار همچنین در سال جاری اقدامات حفاظتی در جهت خرید پروانه چرای دامداران انجام شده است در سال ۹۸ نیز عملیات حفاظت در سطح ۱۲ هزار هکتار، کپه‌کاری در ۲۵۰۰ هکتار، کاشت گیاهان دارویی در سطح ۲۵۰۰ هکتار و در سال ۱۴۰۰ عملیات حفاظت و قرق در سطح ۱۴ هزار هکتار، کاشت گیاهان دارویی نیز ۱۰۰۰ هکتار انجام شده است.

وی اضافه کرد: در سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی لازم انجام شده تا بنابر تخصیص اعتبارات ریاست جمهوری اقدامات بیولوژیک، بیومکانیک و آبخیزداری متنوع و متعددی انجام و از فرسایش خاک و بیابانی شدن جنگل‌ها و مراتع چهارمحال و بختیاری جلوگیری شود.

احمدی تصریح کرد: سند توسعه حوضه آبخیز زاگرس که در دولت گذشته مطرح شده بود در حال طی کردن مراحل نهایی است و استان‌های زاگرس‌نشین در این سند تعریف شده‌اند و پس از نهایی شدن این سند اقدامات و فعالیت‌هایی که مقرر است انجام شوند توسط هیات دولت بررسی خواهند شد و در نتیجه هیچگونه دغدغه‌ای برای منابع مالی و سایر اقدامات وجود نخواهد داشت.